Η Παγκόσμια Ημέρα των Ηλικιωμένων, γνωστή και ως «Παγκόσμια Ημέρα για την Τρίτη Ηλικία» γιορτάζεται κάθε χρόνο την 1η Οκτωβρίου. Καθιερώθηκε από τη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ το 1990, για να ευαισθητοποιήσει και να επισημάνει τα προβλήματα της τρίτης ηλικίας αλλά και ως φόρος τιμής στους ηλικιωμένους.
Ένα χρόνο αργότερα όρισε πέντε βασικές αρχές για τους ηλικιωμένους, οι οποίες στοχεύουν στο να διασφαλίσουν ότι θα δοθεί προτεραιότητα στην τρίτη ηλικία από όλες τις κυβερνήσεις του κόσμου.
Αυτές οι αρχές είναι: η ανεξαρτησία, η ενεργός συμμετοχή των ηλικιωμένων στα κοινά, η δυνατότητα εκπλήρωσης των προσωπικών στόχων, η φροντίδα και η αξιοπρέπεια.
Στόχος του εορτασμού της ημέρας των ηλικιωμένων είναι η αναγνώριση των ατόμων της τρίτης ηλικίας στη συμβολή τους στην κοινωνική και οικονομική ανάπτυξη, εφόσον σήμερα οι ηλικιωμένοι παίζουν σημαντικό ρόλο, μέσα από εθελοντικές ενέργειες μεταδίδοντας εμπειρίες και γνώσεις στα παιδιά τους.
Ας μην ξεχνάμε ότι ειδικά σήμερα που βρισκόμαστε σε περίοδο οικονομικής κρίσης, βλέπουμε αρκετά ζευγάρια να επιστρέφουν στην “πατρική” εστία των γονιών τους για να μπορέσουν να φροντίσουν την οικογένειά τους.
Οι ηλικιωμένοι γονείς τους είναι αυτοί που τους ανοίγουν την αγκαλιά τους και προσπαθούν να συμπαρασταθούν με όποιους τρόπους μπορούν (οικονομικά, φροντίδα και φύλαξη στα εγγόνια, …), ακόμα και με την αυξανόμενη συμμετοχή τους στην αγορά εργασίας.
Σύμφωνα με τον Ο.Η.Ε. αλλά και τον Π.Ο.Υ., σύγχρονες μελέτες έδειξαν ότι ο μέσος χρόνος που διαθέτει ένα ηλικιωμένο άτομο σε λεπτά για να φροντίσει κάποιον συγγενή που έχει την ανάγκη του, κυμαίνεται από 201 λεπτά στις ηλικίες 65-74 ετών έως 318 λεπτά στις ηλικίες 75 ετών και άνω.
Αντίθετα, οι νεώτεροι άνθρωποι αφιερώνουν μόλις 50 λεπτά για να φροντίσουν κάποιον που τους έχει ανάγκη, καθώς δεν μπορούν να διαθέσουν περισσότερο χρόνο. Βλέπουμε λοιπόν πόσο σημαντική είναι η συμβολή των ηλικιωμένων ατόμων στη σύγχρονη κοινωνία.
Για να εξασφαλισθεί όμως χρειάζεται ένα ικανοποιητικό επίπεδο υγείας και μια καλή ποιότητα ζωής για τα άτομα της τρίτης ηλικίας, τονίζουν οι δύο διεθνείς οργανισμοί. Σύμφωνα με τα κριτήρια του Ο.Η.Ε. και του Π.Ο.Υ., όταν το ποσοστό του πληθυσμού άνω των 65 χρόνων μιας χώρας είναι άνω του 7%, χαρακτηρίζεται ως γερασμένη.
Στην χώρα μας η οποία θεωρείται χώρα γερασμένου πληθυσμού, ο πληθυσμός από 0 – 14 ετών φτάνει μόλις το 14%, που σημαίνει ότι μελλοντικά θα μειωθεί σημαντικά ο πληθυσμός μας καθώς γερνάμε σαν χώρα και δεν αυξάνονται οι γεννήσεις.
Το ποσοστό των ηλικιωμένων ατόμων ενώ βρισκόταν στο 17,2% αναμένεται να φτάσει το 2020 στο 24% ενώ το 2030 στο 30%. Μάλιστα, η Ελλάδα και η Ιταλία καταγράφουν τον τρίτο χαμηλότερο δείκτη γεννήσεων (9‰) στην ΕΕ, μετά τη Γερμανία (8,4‰) και την Πορτογαλία (8,5‰).
Σήμερα η Ελλάδα κατέχει την πρώτη θέση μεταξύ των κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε γηράσκοντα πληθυσμό με ποσοστό αύξησης 21,4% μεταξύ των ετών 2001-2006, έναντι 17,2% του ευρωπαϊκού μέσου όρου.
Σύμφωνα με την Αιτιολογική Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για το Ευρωπαϊκό Έτος ενεργού γήρανσης 2012 (COM (210) 462/06.09.2010) και με βάση στοιχεία και προβλέψεις της Eurostat, υπολογίζεται ότι ενώ σήμερα στην Ευρωπαϊκή Ένωση αντιστοιχούν 4 άτομα σε παραγωγική ηλικία (15-64 ετών) ανά 1 συνταξιούχο άνω των 65 ετών, το 2060 θα υπάρχουν μόνο 2 άτομα για κάθε 1 συνταξιούχο. Το 2000 ζούσαν σε όλο τον πλανήτη 600.000.000 άνθρωποι ηλικίας άνω των 60 ετών.
Υπολογίζεται ότι μέχρι το 2025, ο αριθμός αυτός θα έχει φτάσει το 1,2 δισεκατομμύρια, ενώ το 2050 θα έχει ξεπεράσει τα 2 δισεκατομμύρια. Η Εθνική Στατιστική Υπηρεσία αναφέρει ότι ο πληθυσμός ηλικίας άνω των 60 ετών ξεπερνούσε το 2004 τα 2.547.000 άτομα, με τις γυναίκες να είναι περισσότερες από τους άνδρες.
Ο λόγος της αύξησης του ποσοστού οφείλεται από την μία στην ολοένα και μεγαλύτερη υπογεννητικότητα, ενώ από την άλλη, στην δημογραφική γήρανση του πληθυσμού καθώς η πρόοδος της ιατρικής στη φροντίδα των ηλικιωμένων ατόμων με χρόνιες παθήσεις αυξάνει το προσδόκιμο όριο ζωής.
Σημαντικό είναι όμως όχι μόνο να αυξάνεται η διάρκεια ζωής ενός ανθρώπου αλλά το να μπορεί να έχει και ποιότητα ζωής. Η Ελληνική Γεροντολογική και Γηριατρική Εταιρεία, υποστηρίζει μάλιστα ότι η χώρα μας είναι απροετοίμαστη να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις αυτές και αποτελεί «φτωχό συγγενή μέσα στην Ευρωπαϊκή Ένωση».
ΣΥΝΤΑΞΙΟΔΟΤΗΣΗ: Σύμφωνα με μια νέα έκθεση της Διεθνούς Οργάνωσης Εργασίας (ΔΟΕ) σχεδόν οι μισοί άνθρωποι που έχουν υπερβεί την ηλικία συνταξιοδότησης σε διεθνές επίπεδο δεν παίρνουν σύνταξη και για το 52% που παίρνει μια σύνταξη, η προστασία που απολαμβάνει είναι ανεπαρκής.
Στην Ευρώπη, η μείωση των κοινωνικών επιδομάτων και των συντάξεων στο πλαίσιο της πολιτικής δημοσιονομικής προσαρμογής και περικοπής των δημοσίων δαπανών «έχει συμβάλει στην αύξηση της φτώχειας και του κοινωνικού αποκλεισμού», όπως τονίζεται στην έκθεση.
Σήμερα δυστυχώς στην χώρα μας λόγω των περικοπών στις συντάξεις μέσα από την οικονομική κρίση, η τρίτη ηλικία πλήττεται περισσότερο με την μείωση των συντάξεων, με τις περικοπές των ασφαλιστικών παροχών των κρατικών ταμείων, με τις περικοπές στα φάρμακα και στις κοινωνικές υπηρεσίες.
Είναι άδικο για αυτούς τους ανθρώπους που στήριξαν τη χώρα μας τα προηγούμενα χρόνια να μην μπορούν να ζήσουν τα τελευταία χρόνια της ζωής τους με αξιοπρέπεια, αυτονομία και με μία καλή ποιότητα ζωής! Στοιχεία για το 2014 (Π.Ο.Υ., Ο.Η.Ε.)
Σε έρευνα σε 16 χώρες όπου συμπεριλαμβάνεται και η χώρα μας σύμφωνα με τον δείκτη Help Age International’s Global AgeWatch, που μετράει την κοινωνική και οικονομική κατάσταση ατόμων ηλικίας άνω των 60 ετών, βρέθηκε ότι η Ελλάδα βρίσκεται στις τελευταίες θέσεις για να ζει κανείς. Πρώτη και καλύτερη χώρα για να ζει ένας ηλικιωμένος είναι η Νορβηγία, ακολουθεί η Σουηδία, η Ελβετία, ο Καναδάς και η Γερμανία.
Η Αυστραλία, η δυτική Ευρώπη και η βόρεια Αμερική είναι ψηλά επίσης στην κατάταξη. Ακόμη και χώρες της Λατινικής Αμερικής όπως το Μεξικό και το Περού έχουν ανέβει στην κατάταξη για την κοινωνική πολιτική για τους ηλικιωμένους που ανήκουν στα φτωχότερα κοινωνικά στρώματα. Τελευταία χώρα έρχεται το Αφγανιστάν.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 73η θέση, την χαμηλότερη στην Ευρώπη, όπου μέσα σε έναν χρόνο κατρακύλησε 15 θέσεις. Μάλιστα αναφέρεται στην έκθεση ότι υπάρχει μεγάλη πτώση από το 2013 όπου η θέση της χώρας ήταν η 58η.
Η Ελλάδα βρίσκεται στην 22η θέση στον τομέα της υγείας. Κατατάσσεται επίσης υψηλά στον τομέα της ασφάλειας εισοδήματος (28) με ένα σχετικά υψηλό ποσοστό πρόνοιας για την περιοχή, παρά το χαμηλό κατά κεφαλήν ΑΕΠ Οι 10 πρώτες χώρες με τις καλύτερες συνθήκες ζωής για την τρίτη ηλικία Νορβηγία Σουηδία Ελβετία Καναδάς Γερμανία Ολλανδία Ισλανδία ΗΠΑ Ιαπωνία Νέα Ζηλανδία.
